شرح دعای روز دوم ماه مبارک رمضان| آیت الله مجتهدی رحمة الله علیه
در دعای روز دوم ماه مبارک رمضان از خداوند می خواهیم کاری کند که به رضایت و خشنودی او نزدیک بشویم؛
راهنمای مطالعه:
- ملاک رضایت خدا
- چطور زنگار دل را پاک کنیم؟
- شرح دعای روز دوم ماه مبارک رمضان - جواد محدثی
- خشم و رضای خدا
- قرائت قرآن
صوت دعای روز دوم ماه رمضان.mp3
چگونه بدانیم خدا از ما راضی است؟
در دعای روز دوم ماه مبارک رمضان از خداوند می خواهیم کاری کند که به رضایت و خشنودی او نزدیک بشویم؛ در روایت وارد شده، اگر می خواهی بدانی خدا از تو راضی است، ببین که تو از خدا راضی هستی یا نه؟!
بعضی ها از خدا راضی نیستند و به درگاه الهی گله می کنند که خدایا چرا همه دارند و من ندارم؟! یا چرا همه سالمند و من مریضم؟! نباید اینطور حالتی داشت بلکه باید در هر حالتی که هستی از خدا راضی باشی.
یکی از اولیاء الهی 30 سال مریض بود، از ایشان سوال کردند آیا دوست نداری خوب شوی ؟ و از این مسئله بیماری ناراحت نیستی؟
ایشان اصلا ابراز ناراحتی نکرده بود (2)
پس اگر می خواهی بدانی خدا از تو راضی است یا نه؟! به دلت مراجعه کن، ببین در زندگی از خدا راضی هستی؟ اگر راضی هستی بدان که خدا هم از تو راضی است و اگر در گوشه دلت از خدا ناراضی هستی؛ متوجه باش که خدا هم از تو نا راضی است.
خداوند از سه گروه تعجب می کند:
در روایت آمده است که خدای تبارک و تعالی از سه گروه تعجب می کند!
1-کسی که نماز می خواند و می داند مقابل چه خدایی ایستاده است، ولی در نماز حضور قلب ندارد و حواسش به نماز نیست.
استادی داشتیم که می گفت : ما باید از نماز خواندن مان هم استغفار کنیم.
عاصیان از گناه توبه کنند
عابدان یا عارفان از عبادت استغفار (3)
2-کسی که عمری است روزی خدا را می خورد و غصه روزی فردا را دارد
غم روزی مخور بر هم مزن اوراق دفتر را
که قبل از طفل ایزد پر کند پستان مادر را (4)
3-کسی که می خندد در حالی که نمی داند خدا از او راضی هست یا نه!
«وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مِنْ سَخَطِکَ وَ نَقِمَاتِکَ»
خدایا یک کاری کن که از غضب تو اجتناب کنم؛ و کاری نکنم که در ماه رمضان از من ناراضی باشی
«وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِقِرَاءَةِ آیَاتِکَ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین»
خدایا مرا موفق به خواندن قرآن کن؛ به رحمتت خودت ای خدایی که رحمت تو از همه بیشتر است
در قدیم رسم بود که در ماه مبارک رمضان چند ختم قرآن می کردند؛ ولی طلبه ها چون درس دارند حداقل یک ختم قرآن به نیت امام زمان (عج) داشته باشند، یا به نیت پدر و مادر و امواتتان حداقل یک بار قرآن را ختم کنند.
کسی که در ماه رمضان موفق به یک ختم قرآن نمی شود خیلی خسارت است، ماه رمضان ماه قرآن است و باید قرآن خواند؛ اگر کسی می خواهد زنگار دلش پاک بشود، باید موقع سحر قرآن بخواند.
دل ما با گناه زنگ می زند برای پاک شدن زنگ دل چند کار را باید انجام داد
یکی اینکه در سحر ها قرآن بخوانی (5)؛ دوم اینکه استغفار کنی و دیگر اینکه دست بر سر یتیم بکشی و کمک و مددی به ایتام داشته باشی (6)
خدایا در روز دوم ماه رمضان ما را موفق کن که آیات تو را بخوانیم «برحمتک یا ارحم الراحمین» ای خدایی که از همه رحم کننده ها رحمتت بیشتر است.
پی نوشت:
1-اقبال الاعمال؛ سید بن طاوس رحمة الله علیه ج 1ص 250
2-روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، ج 3، ص: 186
حسن بن محمّد الواعظ گفت: بکر بن علیّ المصّیصی از جمله ابدال بود، سی سال بود که بیمار بود. اصحابش او را گفتند: خواهی که بهتر شوی از این بیماری؟گفت: نه. گفتند: خواهی تا بمیری؟ گفت. نه. گفتند: چگونه؟ گفت: اگر از این دو گانه یکی خواهم، خلاف آن خواسته باشم به خود که خدای به من خواسته است، و من نخواهم که خواست من در خلاف خواست خدای بود، مرا به این فضول چه کار است! من بنده مملوکم، خداوند من آنچه صلاح من باشد به داند، خود می کند.
3-حکایت دوم گلستان سعدی
عذر تقصیر خدمت آوردم * که ندارم به طاعت استظهار
عاصیان از گناه توبه کنند * عارفان ار عبادت استغفار
4-مرحوم واعظ قزوینی به همین مضمون چنین گفته است:
«غم روزی مخور بیهوده تا جان در بدن داری * که تا جاریست آب زندگی این آسیا گردد»
5-ارشاد القلوب-ترجمه رضایی ج 1 ص 191»
رسول خدا فرمود که همانا این دلها زنگار میگیرد همان طوری که آهن زنگار میگیرد و همانا جلای دلها بخواندن قرآنست.
6-نصایح ص 219» ؛ آیت الله مشکینی ؛ ترجمه احمد جنتی
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم): پنج چیز دل را صفا دهد و سختی قلب را برطرف کند: همنشینی علما، دست به سر یتیم کشیدن، نیمه شب استغفار کردن، و کم خوابیدن شب و روزه.
شرح دعای روز دوم ماه مبارک رمضان| جواد محدث
أَللّـهُمَّ قَـرِّبْنى فيهِ اِلى مَرْضـاتِكَ وَجَنِّبْنى فيهِ مِنْ سَخَطِكَ وَنَقِماتِكَ وَ وَفِّـقْنى فـيهِ لِقَـرآءَةِ ايـاتِكَ بِرَحْمَتِكَ يا أَرْحَـمَ الرّاحِـمينَ.
تا در ره عشق او مجرّد نشوى
هرگز زخودىِّ خويش، بيخود نشوى
دنيا همه بند توست بر درگه او
در بند «قبول» باش تا ردّ نشوى
فرازهای این دعا عبارت است از: خشم و رضای خدا، قرائت قرآن
آنچه انسان را به بهشت مى برد، يا به دوزخ مى كشد، «رضا»، يا «سَخَط» پروردگار است.
خشم و خشنودى خدا هم، نتيجه و بازتاب عمل ماست.
ماييم كه با عملمان، خدا را راضى مى كنيم يا به خشم مى آوريم.
«طاعت» ما، مايه رضايت اوست و معصيتمان، او را ساخط و خشمگين خواهد كرد.
چه عذابى دردناكتر از غضب و نارضايى خدا؟!…
و چه پاداشى برتر و بزرگتر از خشنودى و رضاى حق؟!
پس بايد موجبات رضايتش را فراهم كرد، بايد با عمل صالح، كار خير، حق طلبى، ايثار و اخلاص، انفاق و صدقه، طاعت و عبادت و… به خداوند نزديك شد و رضاى او را كسب كرد.
بايد از نافرمانى، كينه توزى، بدخواهى، سوءنيّت، حسد و غيبت، احتكار و زراندوزى، گرانفروشى و حرامخوارى، ستم و حقكشى دورى كرد، چرا كه اينها مايه غضب الهى است، و هر كس مغضوب درگاه خدا گردد، خير و بركت از او روى گردان خواهد شد و درهاى تباهى و گمراهى و عذاب به رويش گشوده خواهد گشت. به فرموده پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به على عليه السلام: بالاترين عمل در اين ماه، پرهيز از گناه است:
«اَفضَلُ الأعمالِ فى هذَا الشَّهرِ الوَرَعُ عَن مَحارِمِ اللّه .»[1]
از آيات قرآن در اين زمينه چه برمى آيد و چه عملى موجب رضاى حق، و كدام عمل سبب خشم و نارضايتى خالق، به حساب آمده است؟
در برخى آيات، رضايت طرفينى مطرح شده است، يعنى هم رضايت خدا از انسان و انسان از خدا، و در اين زمينه، تعبير «رَضِىَ اللّه ُ عَنهُم وَ رَضُوا عَنْه» آمده است. امّا موارد اين سخن:
اوّل: نسبت به آنان كه در ايمان و عملشان و در عقيده و جهادشان «صادق»اند.[2]
دوم: درباره آنان كه در دوره هاى سختِ نهضت اسلامى، جزو پيشگامان انقلاب و ديندارى بودند و در دوره مكّى و مدنى، لقب مهاجرين و انصار را به خود اختصاص دادند و در پيوستن به پيامبر، دست به هجرت زدند.[3]
سوّم: تابعين و پيروانى كه در تداوم راه پيشتازان، تلاش كرده، با پيامبر كه رهبر نهضت بود، بيعت كردند.[4]
چهارم: مؤمنان راستين و راسخى كه با دشمنان خدا و پيامبر، و مخالفانِ مكتب و دينشان هرگز سازش نكرده و دشمن را به دوستى نگرفتند و رابطه ولايى و مودّتى برقرار نكردند، هر چند كه دشمنان خدا و دين، از بستگان نزديك و خويشاوندانشان بودند[5]
پنجم: آنانكه داراى «ايمان» و «عمل صالح» و «خشيت» از خدا بودند.[6]
اينها از جمله مواردى است كه نشانى قبول و رضاى الهى بر آنها خورده است و ما كه در دعايمان نزديك شدن به موجبات رضايت خدا را مى طلبيم، با توجه به موارد ياد شده، بايد از طريقِ:
ـ ايمان و عمل صالح و خشيت
ـ صداقت در عقيده و جهاد
ـ پيشاهنگى در هجرت و نصرت انقلاب و دين
ـ بيعت مستحكم با رهبرى و ولايت
ـ پيوندهاى مكتبى داشتن و رعايت مرزهاى عقيدتى و مرامى و ارزشى،
وسايل اين قرب را فراهم كنيم
مطلب ديگر نيايش امروز، توفيق براى قرائت قرآن است.
قرآن، كتاب خداوند و وحى الهى است، مجموعه آيات روشن پروردگار است. برخورد ما با قرآن نيز ممكن است در «رضا» و «سخط» الهى مؤثّر باشد.
خواندن ونخواندن آن، عمل كردن وعمل نكردن به آن،
قرآن را روى سرنهادن يا زيرپا افكندن، در اين كه خدا از ما راضى باشد يا ناراضى، نقش تعيين كننده داد.
قرآن را بايد گشود و خواند، كه اين قانون، مرامنامه زندگى و منشور حيات است.
چه خوش است يك شب، بكُشى هوا را
به خلوص خواهى، زخدا، خدا ر
ابه حضور خوانى، ورقى ز قرآن
فكنى در آتش، كتب ريا را
راستى آيا قرآن حق ندارد كه از غربت خويش در ميان مسلمين، به شكوه برخيزد؟
آيا جا ندارد كه از مهجور ماندن قرآن ميان امّت هاى اسلامى بناليم؟
قرآنى كه آيه آيه اش الهام دهنده است و سوره سوره اش، درسى گران و آموزشى عميق دارد، چگونه مورد فراموشى قرار گرفته است!…
امام صادق عليه السلام فرموده است:
«قرآن، عهد خـدا با خلق است و سزاوار است كـه هـر مسلمان، به اين « عهدنامه » نـگاه كنـد و هر روز مقدارى (50 آيه) از آن را بخواند.»[7
امّا آنچه مهمّ است، صِرف تكرار الفاظ نيست، بلكه فهم معانى و عمل به امر و نهى و احكام آن است.
خواندنى با تأمّل و تدبّر، قرائتى همراه با عبرت و اعتبار، و تلاوتى با انديشه و استبصار.
امام صادق عليه السلام فرمود:
«بر شما باد قرآن… هر آيه اى را يافتيد كه سبب نجات پيشينيان شما گشته، به آن عمل كنيد و هر آيه اى را ديديد كه بيان هلاكت اقوام گذشته را داراست، از آن مسأله اجتناب كنيد.»[8
اين، خود بيان يك فلسفه بلند حيات و تاريخ است.
مسأله عبرت گرفتن و آموزش و تجربه اندوزى.
بايد قرآن را تلاوت كرد، زياد هم بايد خواند، با تفكّر و تأمّل، بايد قرائت كرد، با وضو و با شستشوى دهان به تلاوت پرداخت،
و با صداى خوب و لحن زيباى عربى بايد خواند. (اِقرَؤُوا القُرآنَ بِلُحُونِ العَرَبِ وَ اَصواتِها.)[9
پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله فرمود:
«براى هر چيزى زينتى است و زينت قرآن، صداى خوب است».[10
در سيره معصومين روايت شده است كه در ماه رمضان زياد قرآن مى خواندند و گاهى چند ختم قرآن در اين ماه داشتند و به اصحاب خود نيز چنين سفارش مى كردند.[11]
از خداى ارحم الراحمين مدد بخواهيم كه با توفيق قرائت قرآن، زمينه عمل به آيات الهى را فراهم كنيم، تا به ديدار حق و قرب الهى و مقام «رضا» نايل گرديم.
پی نوشت:
[1] ـ شهراللّه ، ص 149.
[2] ـ مائده، آيه 119.
[3] ـ توبه، آيه 101.
[4] ـ حجرات، آيه 19.
[5] ـ حديد، آيه 23.
[6] ـ بيّنه، آيه 8.
[7] ـ القرآنُ عهدُاللّه الى خلقه، فقد ينبغى لِلمرء المسلمِ اَنْ يَنْظُرَ فى عهدِه و اَنْ يقرءَ منه فى كلّ يومٍ خمسين آيةًجامع الاخبار، ج 1، ص 335.
[8] ـ الحياة، ج 2، ص 116.
[9] ـ كافى، ج 2، ص 614.
[10] ـ ميزان الحكمه، ج 8، ص 3338.
[11] ـ ر.ك: شهراللّه فى الكتاب والسنّه، رى شهرى، ص 193.
منبع: سيناي نياز؛ جواد محدثي