زمانبندی و سرعت حفظ کل قران بر اساس سطر و صفحه
زمانبندی و سرعت حفظ کل قران بر اساس سطر و صفحه
✍️سرعت و زمان حفظ كل
قرآن دارای شیوه های مختلفیست که شما هر كدام را مایل باشید میتوانید به عنوان برنامه كارحفظ خود قراردهید، فقط توصیه میکنم برای انتخاب سرعت وزمان حفظ کل قران از اساتید ومربیان کاربلد وتوانمندو اهل فن مشاوره بگیرید که این عزیزان متناسب با شرایط شما مثل، سن، تحصیلات، ضریب هوش واستعداد شما و میزان اوقات فراغت و فرصت روزانه و....به شما برنامه بدهند.
این شیوه ها عبارتند از:
سرعت خیلی كم
بدین صورت که در هر روز دوسطر ونیم و درهر هفته فقط یک صفحه قرآن حفظ میشود .بنا بر این روش
کل قرآن در ٦٠٠ هفته كه برابر با دوازده سال است، حفظ ميشود. این طرح به روزی یکساعت زمان نیاز دارد.
سرعت كم؛
در این برنامه درروزپنج سطر و درهفته یک ورق یعنی دو صفحه حفظ می شود.حفظ کل در این شیوه حدود سیصد هفته كه تقریبأ برابر با شش سال است، طول می كشد
زمان مورد نیاز برای اجرای این روش دوساعت ونیم در روز است.
سرعت متوسط؛
در این روش روزی نیم صفحه و هفتهای سه صفحه حفظ می شود و در مجموع: برابر است با ٢٠٠ هفته
که مطابق حدود ٤ سال می شود.
زمان کافی برای اجرای این برنامه روزی سه ساعت میباشد.
✅معمولاً برای شروع، این روش مناسبتر و بهتر است وتوصیه ما هم این برنامه است که در بسیاری از کشورهای اسلامی هم این روش اجرا میشود.
زمان مورد نیاز روزی چهار ساعت میباشد.
سرعت خوب؛
در این روش در یک روز یک صفحه و درهر هفته شش صفحه حفظ می شود؛يعني در طول صد هفته و مطابق با حدود دوسال، حفظ قرآن تمام ميشود.
زمان مورد نیاز روزانه هفت ساعت
سرعت خیلی بالا
با این برنامه، در هر روز دو صفحه و در هرهفته شش ورق، یعنی دوازده صفحه حفظ میشودو یعنی در طول پنجاه صفحه و حدود یکسال، حفظ قران تمام میشود. این برنامه مختص افراد خاص با بهره هوشی بالا و اختصاص ده تا دوازده ساعت زمان در روز هست.
تذکرات
در این روشها برنامه حفظ شش روز در هفته هست وجمعه ها به استراحت و بازیابی توان ذهنی ومرور وتثبیت اختصاص دارد.
این برنامه با قرآن های پانزده سطری در هر صفحه مطابقت دارد واجرا شود
بعد از اتمام حفظ کل قران، میزان مرورچقدرباشه وتا کی باشه? وازچه الگوهایی برای جذابیت مروراستفاده کنیم؟
✅حافظان کل تا یکسال بعد از فراغت از حفظ کل قرآن باید روزنامه سه جزء از کل محفوظات رامرور کنندو بعد از گذشت یکسال از اتمام حفظ حافظ میتواند به تناوب از میزان مرور بکاهد و در نهایت مرور را به یک جزء در هر روز برساند واین کار را بایدتا آخرعمرانجام دهد.
✍️الگوهای پیشنهادی برای مرور برای حافظان کل قران
1-مرور به صورت ترتیبی
روز اول جزء ١،٢،٣ مرورشود
روز دوم جزء ٦ ،٥ ،٤ باشه
روز سوم جزء ٩ ،٨ ،٧ باشه
به همین صورت تا روز دهم که مرور جزء ٢٨،٢٩،٣٠ ميباشد
2-تقسیم محفوظات به سه قسمت، ده جزء اول،ده جزء وسط و ده جزء آخر و هر روز یک جزء از این سه بخش مرور میشود
روز اول جز ١ ،١١ ، ٢١ باشه
روزدوم جزء ٢، ١٢ ،٢٢ باشه
روزسوم جزء٢٣،١٣،٣ باشه
به همین صورت تا روز دهم كه
اجزء ١٠، ٢٠ ،٣٠ مرورشود
3-تقسیم محفوظات به دوقسمت،نیمه اول ونیمه دوم قران ومرور یک جزء از نیمه اول ودوجزء از نیمه دوم
روزاول،(١٦،١٥،١) مرورشود
روزدوم(١٨،١٧،٢)مرورشود
روزسوم(٢٠،١٩،٣)مرورشود
وبه همین صورت...
4-تقسيم محفوظات به ده جزاول وبيست جزءآخر،ومرورنيم جزازده جزاول و دوونيم جزازبيست جزءآخر
روز اول
نصف اول جزءيك، ١١،١٢، ونيمه
اول جزءسيزده
روز دوم
نيمه دوم جزءاول،نيمه دوم جزءسيزده، جزء١٤،و١٥ مرورشود
روزسوم
نيمه اول جزدوم،١٦،١٧،ونيمه اول جزهيجده
وبه همین صورت ادامه دهید
5-مروربه صورت سوره ای و ترتیبی
روزاول: مرور حمد و بقره
روزدوم: ال عمران و نساء
روزسوم: مائده و انعام
وبه همین صورت...
نکات کلیدی در حفظ قران
ارزيابی پيشرفت در حفظ
✍️دوستان، پس از آنكه كار حفظ آغاز شد، بايد گزارشي از كار خود تهيه، و فعاليتهاي انجام شده را ارزيابي كنید؛ براي مثال، بايد ساعاتي را كه به حفظ كردن اختصاص داده اید، ساعاتي را كه طبق برنامه عمل نكرده اید و تعداد صفحاتي را كه حفظ كرده اید را يادداشت كنید. خودارزيابي از خودگزارشگری ساده دشوارتر است؛ چون به داوري درباره كيفيت نياز دارد؛ اما به نظر ميرسد كه شما ميتوانید ارزيابي رفتار خود را با دقت منطقي ياد بگيرید. ضمن آنكه ميتوانید ارزيابي خود را با ارزيابي افراد صاحبنظر مقايسه كنید و بدينوسيله توانايي داوري خويش در مورد كيفيت كار حفظ را افزايش دهید.
تشویق کردن
✍️پس از ارزيابي از روند حفظ و تایید موفقیت در اجرای برنامه های حفظ، خود را تشویق کنید وبا اینکار امكان توفيق بيشتر در انجام بقيه كار حفظ قران را براي خود فراهم سازید؛ به طور مثال ميتوانید مقرر كنید در صورتي كه برنامه حفظ روزانه را به درستي انجام دهید، امكان ديدار دوستان، رفتن به مهماني، تماشاي برنامه تلويزيوني خاص و... برای خود ايجاد کنید.
البته در صورتي نيز كه شما وظيفه مشخص خود را انجام ندهید ميتوانید با استفاده از روشهاي ذيل رفتار نامطلوب كمكاري خويش را حذف كنید يا كاهش دهید:
محروم كردن از لذائذ
✍️روش محروم كردن يعني فرد به دليل رفتار نامطلوب (كمكاري در حفظ روزانه قرآن)براي مدتي از تقويتهاي مورد علاقه محروم شود؛ براي مثال، شما به دليل كوتاهي در حفظ هر صفحه، خود را از تماشاي برنامه تلويزيوني مورد علاقه محروم سازید یا مهمانی مهمی را تعطیل کنید، یا از فضای مجازی( تلگرام، .....) استفاده نکنید
جریمه کردن
✍️با خود قرار بگذارید هرگاه برنامه روزانه حفظ قرآن را اجرا نكردید، خود را جريمه كرده، مبلغي پول به عنوان صدقه بپردازید، احتمال بسيار كمي وجود دارد كه پس از نخستين بار جريمه، باز هم برنامه روزانه حفظ قرآن را به تعويق بیاندازید.ولی بشرط اینکه به عهد خود پایبند باشید.
جبران كردن
✍️با خودتان قرار بگذارید كه در صورت تخلف از برنامه حفظ قرآن، آن را در نخستين زمان ممكن جبران كنید و علاوه بر جبران تخلف، قرار شود به انجام اعمال اصلاحي ديگر نيز بپردازید، براي مثال افزون بر آنكه صفحه را حفظ كند، آيات آن را نيز بنويسد، دوستان به اینکار (جبران اضافی ) ميگويند.
فواید وآسیبهای حفظ شماره آیات
فواید حفظ شماره آیات
️1.استحکام و تسلط بیشتر بر محفوظات
دوستان عزیز،حفظ شماره آیات اگر به خوبی انجام گیرد، دارای فواید فراوانی است. کسانی که شماره آیات را در ذهن دارند، معمولاً محفوظاتشان از استحکام خوبی برخوردار است. زیرا با حفظ شماره ها، محفوظات به نوعی در ذهن دسته بندی شده و کمتر دچار آسیب می گردد. بدون تردید حفظ خوب شماره آیات، تسلط بیشتر را به ارمغان می آورد؛ چرا که با حفظ شماره، شاکله محفوظات مستحکم تر شکل میگیرد
✍️2.سرعت انتقال و دسترسی به محفوظات
با حفظ خوب شماره ها، دسترسی به محفوظات و استفاده از آن در موقعیت های مختلف نیز بسیار آسان تر و سریع تر انجام می گیرد. این گونه افراد برای یافتن آیه ای از قرآن کریم با مشکلی مواجه نیستند و جایگاه هر آیه را که در کجای سوره قرار گرفته به خوبی تسلط دارند. لذا هنگام یادآوری آیات قبل و بعد، بسیار راحت و سریع انتقال یافته و به پاسخ دست می یابند.
آسیب های احتمالی حفظ شماره آیات
1.وابستگی به شماره
یکی از مشکلاتی که در حفظ شماره آیات پیش می آید، وابسته کردن محفوظات به شماره هاست. یعنی صحیح خواندن آیات وابسته و مشروط به دانستن شماره آیات باشد
️2.حفظ نامطلوب شماره آیه
حفظ ضعیف شماره آیات، از آسیب های مهم این روش است. زیرا این ضعف به ضعف آیات نیز سرایت کرده و باعث ضعف اصل حفظ می شود. بنابراین در صورتی که قصد داریم، شماره ها را حفظ کنیم باید با جدیت کامل و کیفیت عالی آنرا انجام دهیم.
3.نداشتن رویه یکسان
اشتباه دیگر آن است که حافظ در برخی سوره ها به حفظ شماره آیه بپردازد و در برخی دیگر آنرا رها کند. در نتیجه ذهن و حافظه در حفظ و یادآوری محفوظات، دچار نوعی سردرگمی می گردد.
️4.افراط درحفظ آماروارقام
یکی از مشکلاتی که گریبانگیر برخی حافظان است، پرداختن بیش از حد به جنبه های صوری و نمایشی حفظ از جمله حفظ شماره صفحه و یا تعداد کلمات و ... است، ذکر این نکته لازم است که پر کردن ذهن از این گونه امور و پرداختن به حفظ مواردی که هیچ نفعی جز بر انگیختن اعجاب دیگران و جنبه های نمایشی در آن نیست، حافظ را از هدف اصلی حفظ که بهره بردن از دریای معانی قرآن است دور می کند
روانشناسی حافظه2
مراحل حافظه
✍️خوب دوستان، در بخش نخست روان شناسی حافظه،به بررسی و توصیف مراحل ثبت اطلاعات در حافظه می پردازیم. فرض کنید در امر حفظ قرآن کریم تمایل دارید یک صفحه از سوره آل عمران را از بر کنید برای این کار ابتدا صفحه مورد نظر را چند بار روخوانی می کنید تا با کلمات و عبارات آن بیشتر آشنا شده و مقدمات حفظ را انجام دهید.در همین مرحله ممکن است نوار ترتیل یکی از اساتید را چند بار گوش کنید تا با نحوه تلاوت آیات و همچنین اصول وقف و ابتدای آیات بیشتر آشنا شوید.برخی افراد نیز تمایل دارند به مطالعه ترجمه صفحه مورد نظر پرداخته و معادل های فارسی واژه های عربی قرآن را دریابند.همه فعالیت هایی که در این مرحله حفظ قرآن انجام می شود مربوط به مرحله رمز گردانی اطلاعات است.بدین ترتیب که شما با روخوانی،شنیدن و مطالعه ترجمه،اطلاعاتی را به حافظه خود وارد کرده و آنها را ثبت و ضبط نمودید.
✍️به عبارت دیگر،برای تطبیق دادن اطلاعات ورودی با حافظه،آنها را تبدیل به رمز هایی کردید که برای ذهن شما قابل شناسایی باشند.رمز هایی مثل شکل واژه ها،صدای متناظر با آیه و حتی معنای لغوی مرتبط با مطالب،این رمز گردانی یا کد گذاری آیات شما را در رسیدن به مرحله بعدی حافظه که اندوزش است،یاری می رساند.پس از به خاطر سپردن آیات انتخاب شده از سوره آل عمران،در مرحله بعدی شما به مرور ذهنی آیات و عبارات پرداخته و به نوعی آنها را در حافظه خود ذخیره می کنید.این نگهداری باعث دوام یافتن حضور اطلاعات در ذهن شده و شما را آماده قرار گرفتن در مرحله بازیابی می کند.افراد برای ذخیره کردن اطلاعات ورودی(در اینجا آیات سوره آل عمران)ممکن است از روش های مختلف استفاده کنند که در ادامه بحث به آنها اشاره خواهد شد.
مراحل حافظه
رمز گردانی، اندوزش، بازیابی
✍️در مرحله بازیابی،فرد آیات سوره آل عمران را از حافظه خود فراخوانی کرده و از حفظ آنها را قرائت می کند.هر چه میزان دقت و تمرکز در مرحله رمز گردانی و اندوزش بالا باشد،احتمال این که فرد آیات را با اشکال کمتری بخواند بیشتر است. بنابراین دقت در رمز گردانی و استفاده از شیوه های مناسب و متعدد اندوزش،حافظ را در به حداکثر رساندن آمادگی خود برای ارائه محفوظات کمک خواهد کرد.
ادامه بحث انواع حافظه️
در این بخش،حافظه را بر اساس زمان نگهداری اطلاعات و نیز نوع مطالبی که فراگیری و ثبت می شود،مورد بحث قرار می دهیم.آشنایی با موضوعات مطرح شده و نیز به کار گیری آنها در تجربه حفظ قرآن کریم یکی از معیار های اصلی در تمایز حافظان حرفه ای و مبتدی است.
حافظه حسی
✍️دوستان عزیز، حافظه حسی نخستین مرحله به یاد سپاری و ذخیره کردن اطلاعات است.در این حافظه،نسخه دقیقی از اطلاعات حسی ذخیره می شود.گنجایش این حافظه نامحدود است اما مدت زمان نگهداری اطلاعات بسیار ناچیز و در حدود یک ثانیه می باشد.برای مثال وقتی سعی دارید شماره تلفن دوست خود را در تلفن همراه خود ذخیره کنید با شنیدن شماره تلفن و وارد کردن این اعداد در صفحه گوشی،برای چند لحظه اطلاعات را با استفاده از حافظه حسی شنیداری در ذهن خود ثبت می کنید.سپس اعداد را از طریق شماره گیر وارد گوشی نموده و دیگر به نگهداری آن اعداد در ذهن خود نیازی ندارید.بنابراین آنها را فراموش کرده و از ذهن خود خارج می کنید.
مثلا در حفظ آیات ابتدایی سوره آل عمران با روش دیداری با نگاه کردن به شکل ظاهری آیات و عکس برداری دقیق از ویژگی های شکلی و ظاهری،تصویری از آیات را در ذهن خود تجسم کرده و از روی آن تجسم ها می خوانید.اگر چنانچه به این کار ادامه دهید،تصویر آیات در ذهن شما روشن تر تشکیل شده و احتمال فراموشی آنها بسیار کم می شود.اما اگر چنانچه آیات را رها کرده و به فعالیت دیگری بپردازید،این تصاویر به سرعت از ذهن شما خارج می شوند.
✍️اگر دقت کنید در هر لحظه ممکن است اطلاعات فراوانی به حافظه شما وارد شوند.برای مثال هم اکنون که این متن را می خوانید،تصاویر واژه ها را در صفحه دیده و در حافظه خود ثبت می کنید؛ممکن است صدای ماشین ها و آدم ها را در خیابان بشنوید؛و احساس فشاری که در ناحیه پا به دلیل نشستن دارید.اینها بخشی از اطلاعات بی شماری هستند که در هر لحظه وارد ذهن ما می شوند اما آنچه که باعث می شود فقط قسمت بسیار محدودی از آنها را دریافت کنیم توجه به آنهاست. بر اساس توجه به اطلاعات وارد شده به حافظه،آنها از بخش حافظه حسی وارد حافظه کوتاه مدت شده و به مسیر پردازش اطلاعات خود در مغز ادامه می دهند و آماده اندوزش می گردند.
حافظه کوتاه مدت1
✍️همان طور که گفته شد،برای اینکه اطلاعات وارد حافظه کوتاه مدت شوند،بایستی مورد توجه قرار گیرند.از آنجا که توجه امری انتخابی است،بنابراین بخش زیادی از اطلاعات به دلیل اینکه مورد توجه نیستند وارد حافظه نشده و از بین می روند.در واقع بخش عمده ای از فراموشی یا ناتوانی حافظه،ناشی از کم توجهی است.مثلا وقتی در حفظ آیات نخست سوره آل عمران به شماره آیات توجه نکرده باشید،در یادآوری آنها دچار مشکل خواهید شد؛زیرا اصلا آن اطلاعات وارد حافظه نشده است تا به یاد سپرده شود.
✍️ورود اطلاعات به حافظه کوتاه مدت می تواند به شکل شنیداری،دیداری، معنایی و یا ترکیبی از اینها باشد.در رمز گردانی شنیداری اطلاعات به صورت صداهایی در حافظه کد گذاری می شوند.این امر در حفظ قرآن با نوار بیشتر کاربرد دارد.برای مثال حافظ با شنیدن مکرر صدای نوار و بازنمایی آن در حافظه به صورت رمزهای کلامی اقدام به ثبت محفوظات می نماید.بدیهی است آنچه در ذهن حافظ کد گذاری شده صدای آهنگ آیات و عبارات است و حافظ در واقع با پیوند برقرار کردن بین آهنگ ها و واژه های قرآن،حفظ می کند.
✍️حفظ با این روش بسیار سریع تر از روش های دیگر انجام می گیرد و ثبت اطلاعات شنیداری از طریق بازنمایی صداها روشی متداول است.با این حال شباهت بین اصوات و تداخل آهنگ ها نقطه ضعف این روش محسوب می شود.با توجه به اینکه آهنگ های به کار رفته در ترتیل قرآن کریم،نغماتی محدود و مشخص است،بنابراین بخش قابل توجهی از آیات با مقام مثلا بیات خوانده می شود و احتمال اینکه حافظ قادر باشد آیات خوانده شده با این آهنگ را از هم تفکیک نماید بسیار پایین است.همچنین در روش حفظ به صورت اصوات شنیداری،توجه به خود واژه ها و عبارات قرآن کریم کمتر صورت می گیرد و بیشتر آهنگ آیات است که حافظ را در ارائه محفوظات خود یاری می رساند. بنابراین ممکن است حافظ کلمات و یا عبارات مشابه را به جای هم خوانده و دچار اشکال شود.
حافظه کوتاه مدت2
✍️خوب دوستان حافظ، برای مثال دو عبارت عَلیم حَکیم و عَلیم حَلیم را در نظر بگیرید.تنها تفاوت بارز در این دو عبارت حرف ک در اولی و حرف ل در دومی است.حافظی که این عبارت ها را با روش شنیداری حفظ کرده در به یاد سپاری و نیز یادآوری این دو عبارت دچار مشکل خواهد شد و ممکن است آنها را به جای هم تلاوت نماید.چنین است شباهت بین یَنصُرُونَ و یَنظُرُونَ؛بَصیر و نَصیر؛و مواردی از این دست.
✍️مسئله مهم این است که در یاد سپاری اطلاعات با روش دیداری،آنچه وارد ذهن شده و رمز گردانی می شود،شکل ظاهری و تصویر پدیده هاست.این روش در مورد اطلاعاتی کاربرد دارد که به صورت دیداری و تصویری بوده و لازم است جزئیات در حافظه ثبت و ضبط گردد.اگر چه تصویری که وارد حافظه می شود بسیار بی ثبات و ناپایدار است و به زودی محو می شود،با این حال جزئیات دقیقی از عکس یا پدیده مورد نظر وارد حافظه می شود و پس از کنار رفتن تصویر،تجسم ذهنی آن در حافظه به مدت کمی(یک یا دو ثانیه)باقی می ماند.
✍️افراد معدودی می توانند تصاویر را به روشنی و با جزئیات دقیق حفظ کنند و این توانایی بیشتر در کودکان دیده شده است.بدین ترتیب که کودکان با نگاه کردن به یک تصویر،می توانند جزئیات آن را تا چندین دقیقه حفظ کنند.بررسی ها نشان داده که کمتر از 5 درصد کودکان می توانند تصاویر ذهنی پایدار و با جزئیات دقیق گزارش کنند. با این حال بازنمایی یا رمز گذاری دیداری شیء در حافظه کوتاه مدت،چیزی کمتر از عکسی است که از آن شیء گرفته باشند.
حافظه کوتاه مدت3
همراهان گرامی، شاید در نگاه اول،حفظ قرآن به صورت از بر کردن مفاهیم و معانی آیات در نظر گرفته شود،در حالی که منظور از حفظ قرآن به ویژه برای غیر عرب زبان ها شامل به یاد سپاری دقیق حروف،واژه ها و عبارات مختلفی هست که از نظر ظاهری بسیار شبیه هم بوده و معانی نزدیکی دارند.از سوی دیگر عدم آشنایی ایرانیان با قواعد زبان عربی و معنای آیات،مستلزم این است که حافظان قرآن کریم در حفظ کردن آیات نهایت دقت و جزئی نگری را اعمال نمایند تا بتوانند قرآن را از حفظ بخوانند.با این توصیف به نظر استادموسوی حفظ قرآن با روش دیداری برای حافظان ایرانی مناسب ترین روش باشد.چرا که تکلیف حفظ،بیشتر شامل تلاوت متن عربی قرآن بدون کم و کاستی است و دانستن معنا یا آهنگ مناسب آیات فرع بر آن است.
✍️یکی از ویژگی های بارز حافظه کوتاه مدت(بر عکس حافظه حسی و دراز مدت)ظرفیت محدود آن است. حافظه کوتاه مدت به طور متوسط می تواند گنجایش هفت ماده را داشته باشد؛اگر چه دامنه آن بین پنج تا نه ماده متفاوت است.
دوستان قرانی، این قاعده ها را هرگز فراموش نکنید
️اگرحفظتان یخی باشد، از آب شدنش تعجب نکنید
تا جملهای را خوب حفظ نشدهاید به جمله بعد نپردازید
تا آیهای را خوب و بی نقص حفظ نکردهاید به آیه بعدی نروید.❌
تا صفحهای را خوب در ذهن جا نداده اید، صفحه بعد را آغاز نکنید.⛔️
تا سوره و جزئی را خوب و مسلط حفظ نکردهاید، گام بعدی را بر ندارید.❌
پیشروی فقط به شرط تسلط