چطور حفظ قرآن رو شروع کنم؟

برای اینکه بدونیم چطور حفظ قرآن را شروع کنیم لازم است قبل از شروع کار حفظ، به یکسری اصول و قوائد آشنايي داشته باشیم و دانش خود را در این زمینه ها بالا ببریم تا بتوانید حفظی کاملا تخصصی و حرفه ای و بدون فراموشی داشته باشیم. ما در این مقاله در کنار شما هستیم تا به شما کمک کنیم بدون استرس و نگرانی به حفظ کلام خداوند بپردازید.

چطور حفظ قرآن رو شروع کنم؟

راهنمای مطالعه

• قواعد قبل از شروع حفظ قرآن
• قرآن مناسب حفظ
• مکان مناسب حفظ
• اصول برنامه ریزی درس
• راههای باقی ماندن محفوضات در ذهن چيست؟
• بهترين مترجم قرآن کريم چه كسى است و بهترين خط آن از كيست؟

قرآن درباره ی به خاطر سپاری کتاب خدا تنها در یک جا سخن به میان می آورد. آنجا که می‌فرماید: «و اذکرن ما یتلی فی بیوتکن من آیات الله و الحکمة ان الله کان لطیفا خبیرا»^[۱]

حکمت و آیات الهی را که در خانه‌های شما تلاوت می‌شود، به خاطر بسپارید. (بدانید که) همانا خداوند مهربان و از همه آگاه است.

معصومان (علیهم‌السّلام) در این باره سخنان بسیار دارند و در موارد مختلف به فراخور آگاهی و ایمان مخاطبان شان به آن اشاره کرده‌اند. گفتار پیشوایان دین نشان می‌دهد اهمیت حفظ قرآن چنان است  که بسیاری از مقام‌های معنوی جز به یاری آن به دست نمی‌آید.

قواعد قبل از شروع حفظ قرآن

الف). آشنایی با قواعد تجويد، روخواني، وقف و ابتدا

لازم است فردي که قرآن را حفظ مي کند، با قواعد تجويد، روخواني، وقف و ابتدا آشنايي داشته باشد.

قبل از شروع کار حفظ بايد ابتدا صحيح خواندن قرآن را آموخت، تا هم قرآن را غلط نخوانيم وهم اينکه غلط حفظ نکنيم. چون معمولاً براي حفظ هر آيه لازم است چند بار آن آيه از رو و چندين بار از حفظ خوانده شود، حال اگر کسي با قوائد صحيح خواني قرآن آشنايي نداشته باشد، در اثر تکرار زياد، همان لحن غلط در ذهنش مي ماند و بعد درست کردنش بسيار مشکل مي شود، مخصوصاًدر مورد مخارج وصفات حروف، که اگر کسي به صورت نادرست تکرار زياد داشته باشد برايش ملکه شده و در ذهنش همانطور باقي مي ماند و درست کردنش خيلي سخت تر مي شود. به همين خاطر بايد اول قوائد صحيح خواني قرآن را آموخت و بعد به حفظ قرآن پرداخت.

ب). ترتيل خواني و لهجه عربي:

هم در زماني که آيات را به قصد حفظ مي خوانيد و تکرار مي کنيد و هم در زمان دوره، چه از رو بخوانيد و چه از حفظ، بايد با يک صوت آهنگين و لهجه عربي باشد. با همان شيوه اي که امروزه به ترتيل مشهور است که در اصل همان تدوير است. اين امر چند کمک به شما مي کند، اول اينکه وقتي با يک صداي نيکو وآهنگين بخوانيد بيشتر به خواندن وحفظ قرآن ترغيب مي شويد ومي توانيد مدت طولاني تري به حفظ يا دوره بپردازيد.

دومين حسن اين کارساخته شدن و پخته شدن صداي شماست. حتي براي کساني که در زمينه صوت،لحن و قرائت کار مي کنند توصيه مي کنند که هرروز مقداري از قرآن به صورت ترتيل بخوانند، سومين فايده اين کار اين است که قوائد تجويد وروخواني را بهتر مي شود بجا آورد. البته در هنگام تکرار براي حفظ يکي دو بار هم بدون آهنگ و به اصطلاح به صورت فصيح خواني بخوانيد با رعايت کامل تجويد و لهجه‌ي عربي (زماني که از حفظ مي‌خوانيد).

در مورد لهجه عربي هم منظور اين است که قرآن را عربي بخوانيد نه با لهجه فارسي. کسره نزديک به "ای" تلفظ شود،ضمه نزديک به "او"، الف مدي بعد از حرف استعلا باز تلفظ گردد و يا اينکه حروف در مخارج صحيح عربي تلفظ گردد.

قرآن مناسب براي حفظ

قرآن مناسب براي حفظ 

الف). اندازه:

براي حفظ قرآن بايد قرآني را انتخاب کرد که در درجه اول قطع متوسطي داشته باشد، يعني نه خيلي کوچک باشد، نه خيلي بزرگ. مثلاً قطع رحلي، چون همان طوري که بعداً توضيح خواهیم داد، بايد انسان بتواند تصوير صفحه اي را که حفظ مي کند- با تمام ويژگي هايش- در ذهن خود داشته باشد، يعني به اصطلاح تصوير آن صفحه را در ذهن خود ببيند. بنابراين اگراندازه صفحه خيلي بزرگ يا بيش از حد کوچک باشد، به راحتي در ذهن جاي نمي گيرد و بازسازي تصوير آن درذهن کار آساني نيست.

همچنين صفحه هاي بزرگ، فرد را دچار سر در گمي و احتمالاً خستگي مي کند، به عبارتي جمع بندي چنين صفحه اي به مراتب دشوارتر از صفحه هاي متوسط ومعمولي است. قطع هايي هم که بيش ازحد کوچک هستند، علاوه بر اينکه ذهن و چشم را خسته مي کنند، در هنگام ياد آوري و بازسازي آن در ذهن ممکن است آيات وسطر ها با هم تداخل پيدا کنند. البته براي ياد آوري آيات مي توان قرآن کوچکي درجيب داشت وازآن استفاده کرد. ولي بايد از همان نوع قرآني باشد که با آن حفظ مي کنيد. مثلاًهر دو، رسم الخط عثمان طه باشد.

ب). رنگ صفحات

 حتي المقدور رنگ صفحه بايد داراي اين ويژگي ها باشد:

 جذاب باشد؛ مثلاًرنگ سبز يا هر رنگ ملايم ديگري که با سليقه فرد جور بيايد.

داراي رنگ هاي تند نباشد: چون قرار است زياد با قرآن سروکار داشته باشيم،رنگ هاي تند مثل رنگ قرمز،براي مدت طولاني،ذهن و چشم را خسته مي کند.

 تاآنجا که ممکن است ساده باشد: متن صفحه هايي که زياد نقش و نگار دارند-مثل کاغذ هاي ابروباد-شايد جذاب باشند ولي ممکن است تمرکز حواس فرد را کمترکنند.بايد توجه داشت که اين نکات هم در مورد زمينه صفحه وهم در مورد خطوط آيات صدق مي‌کند.

ج). بدون ترجمه باشد

درهر کاري بايد ابتدا هدف آن کار را در نظر داشت و در اين مبحث هدف ما حفظ آيات قرآن است و نه حفظ ترجمه قرآن. به همين خاطر لازم است تمام تمرکز ما روي حفظ آيات باشد وچيز ديگري توجه ما را جلب نکند. به همين خاطر بايد از قرآني استفاده کرد که فقط متن آيات را دربر داشته باشد و ترجمه يا هر گونه توضيح ديگري درصفحات مشاهده نشود، چون يکي از نکات مهم در حفظ قرآن تمرکز حواس است و بايد سعي ما بر اين باشد تا آنجا که مي توانيم موانع اين تمرکز را کمتر کنيم.

دانستن معني يا لااقل مفهوم کلي آيات کمک زيادي به حفظ و يادآوري آيات مي کند، ولي اين مطلب ديگري است. به هر حال توصيه مي شود، براي تمرکز حواس هرچه بيشتر و همچنين نظم در حفظ ترتيب صفحه ها(در مورد قرآن هايي که يک صفحه متن و يک صفحه ترجمه دارند)بهتر است از قرآني که هيچ نوع ترجمه اي نداشته باشد استفاده کرد.

 مکان مناسب

مکان مناسب 

در مورد مکان حفظ چند نکته کلي بايد مد نظر قرار بگيرد. اينکه درچه مکان هايي به حفظ بپردازيم که بيشترين بازده را داشته باشد خود مسئله در خور توجهي است، اما شايد در ابتدا لازم باشد بدانيم در چه مکان هايي نبايد کارهاي ذهني و بخصوص حفظ را انجام داد.

در اصل مي توان از اين نگاه مکان ها را به سه دسته تقسيم کرد:

1). مکان‌هايي که براي حفظ مناسب نيست

اين هم به دو دسته تقسيم مي شود، يکي مکان هايي که از لحاظ معنوي براي حفظ شايسته نمي باشند و خوب نيست انسان در آن مکان ها به حفظ قرآن بپردازد که واضح است و نياز به توضيح بيشتري ندارد.همچنين طهارت وپاکيزگي وغصبي نبودن مکان و همچنين لباس حافظ نيز مي تواند يکي از عوامل موثرمعنوي جهت موفقيت در حفظ قرآن باشد. دوم مکان هايي که تمرکز حواس انسان را به هم مي زنند. بديهي است در مکان هاي شلوغ- پر سر وصدا- سرد- بيش از حد گرم ويا هر مکاني که به نحوي انسان را دچار مشکل کند و تمرکز حواس را به هم بزند، نمي توان به حفظ قرآن پرداخت.

2). مکان‌هايي که براي حفظ مناسب است

اگر نبايد هاي مورد قبلي را رعايت کنيم مي توان مکاني شايسته حفظ داشت. آرامش يکي از مهمترين عوامل تمرکز حواس است محيط آرام و بي سر و صدا ازشرايط اوليه حفظ است. اگردر جايي هستيد که تلوزيون يا راديو روشن است، چند نفر با هم صحبت مي کنند و يا سر وصداي بچه ها بلند است، بهتر است برنامه حفظ را به وقت ديگري موکول کنيد. پس محيط آرام، اولين شرط يک مکان مناسب است.

3). مکان‌هايي که از لحاظ معنوي براي حفظ شايسته‌تر است مثل مساجد و اماکن متبرکه

البته در مکان هايي مثل مساجد که معمولاً شلوغ است يا هر لحضه ممکن است کسي وارد شود نمي توان تمرکز چنداني داشت. پيشنهاد مي شود براي بعضي از مراحل دوره، از اين اماکن استفاده شود. به طور خلاصه مي توان گفت مکاني را که براي حفظ انتخاب مي کنيد بايد محيطي آرام و مناسب ومکاني پاکيزه و دور از هر گونه دغدغه باشد.

نکته

ديگر اينکه سعي کنيد مکان حفظ تا انجا که ممکن است ساده باشد، زرق وبرق هاي اضافي-تصاوير متعدد و چيزهايي از اين قبيل ممکن است حواس انسان را به جاي ديگري معطوف کند.مثلاً،در مورد نماز، اگر دقت کرده باشيد، بسياري از چيزهايي که مکروه قلمداد شده است عواملي هستند که تمرکز حواس نمازگزار را به هم مي زنند. اينکه روبروي عکس نماز خواندن مکروه است و يا مقابل درب باز نماز نخوانيد ونکاتي از اين قبيل، که شايد يکي از فلسفه هاي مکروه بودن اين موارد همان بر هم خوردن تمرکز حواس نمازگزار باشد.

براي حفظ قرآن هم- حد اقل براي اينکه بهتر حفظ کنيم- بايد تا آنجا که مي شود عوامل بر هم زننده تمرکز را از بين برد تا حواس انسان فقط به يک موضوع، که همان حفظ قرآن است، معطوف باشد. نا گفته نماند که در مورد کودکاني که در سنين پايين تر هستند، جذاب کردن محيط و امکانات حفظ- البته در حد لازم- نه تنها خوب است بلکه گاهي اوقات جهت تشويق و ترغيب بيشتر ضروري ست.

نکته

ديگر اينکه سعي کنيد حتي المقدور در يک مکان معين و مشخص به حفظ بپردازيد و تا آنجا که ممکن است محل حفظ را عوض نکنيد.

فرضاً اين طور برنامه ريزي کنيد که هر روز در محل مشخصي- مثلاًدر فلان اتاق- و همچنين در يک ساعت مشخص به حفظ قرآن بپردازيد. اين خود موجب مي شود که انسان به شکلي به آن مکان و زمان معين عادت کند و به اصطلاح نسبت به آن موقعيت مکاني و زماني خاص شرطي بشود، و هر روز جهت انجام کار مورد نظر- که همان حفظ قرآن است- درهمان زمان مشخص، به مکاني که عادت کرده است برود.

یکي ديگر از فوائد مکان ثابت اين است که معمولاً وقتي انسان وارد محيط جديدي مي شود، مدتي را صرف کنجکاوي در چگونگي محيط مي کند و چه بسا در حين حفظ حواسش به جزئيات محيط جديد باشد، ولي مکاني که فرد هر روز با آن سر و کار دارد برايش عاديست و اين مشکلات را ندارد. پس دقت کنيد که مکان حفظ خود را عوض نکنيد مگر اينکه آن مکان ديگر محيط مناسبي براي حفظ نباشد، يا واقعاً از آن خسته شده ايد و احتياج به يک تنوع داريد.

مطلب ديگري که قابل ارائه هست اين است که بعضي ها به علت شغل و يا هر مسئله ديگري ناچارند در دو مکان به حفظ بپردازند. اينان هم بايد سعي کنند که همان دو مکان مشخص با زمان هاي معين باشد. البته اگر سعي شود فقط يک مکان باشد بهتر است. زمان را مي توان تقسيم کرد؛ در يک مکان مشخص در دو زمان – مثلاً صبح و شب- به حفظ پرداخت.

اصول برنامه ريزي درس

اصول برنامه ريزي درس 

کسي که مي خواهد حفظ قرآن راشروع کند بايد از همان اول کار يک برنامه ريزي دقيق داشته باشد و سعي کند تا آخر کار يک برنامه دقيق و منظم را دنبال کند. ويژگي‌هاي کلي برنامه حفظ مي تواند به اين صورت باشد:

الف). برنامه‌اي قابل اجرا باشد:

يعني برنامه اي که بتوان آن را پياده کرد ومورد استفاده قرار داد. سنگين نباشد، با وقت انسان سازگار باشد. معمولا بعضي ها در آغاز کار براي خود برنامه هاي سنگين مي ريزند و بعد گير مي‌کنند.

ب). با ساير برنامه هاي ما هماهنگ باشد:

برنامه اي که در نظر گرفته مي شود بايد هم ازلحظ حجم و هم از لحاظ زماني با ساير برنامه هايي که داريم- مثلاًبرنامه هاي درسي- هماهنگي داشته باشد و به اصطلاح تداخلي بين برنامه ها بوجود نيايد. يعني هر چيز به جاي خود. برنامه حفظ قرآن، درس، تفريح، کار واستراحت، هر کدام وقت خودش را بشناسد. و اين امر مي طلبد که فرد حفظ کننده نه تنها براي حفظ قرآن، بلکه براي ساير امور نيز برنامه ريزي داشته باشد. به بيان ديگر مي توان گفت: يکي از شرايط مهم حفظ قرآن اين است که انسان زندگي منظمي داشته باشد لا اقل کارهاي مستمرش تابع يک نظم نسبي باشد وگرنه ممکن است به هيچ کدام از کارهايش نرسد؛ نه حفظ، نه درس و نه کارهاي ديگر.

ج). برنامه‌اي انعطاف‌پذير باشد

معمولاً براي هر کسي کارهاي ناخواسته پيش مي آيد، يا گاهي اوقات حجم بعضي از برنامه ها زياد مي‌شود- مثلاً فصل امتحانات و سنگين شدن برنامه هاي درسي- به همين خاطر لازم است که برنامه حفظ ما قابل انعطاف باشد. (البته نه بيش از حد)، يعني بتوان آن را در يک چهار چوب مشخص کم و زياد کرد. مثلاً مي توانيد براي زمان يا ميزان حفظ روزانه خود يک حد اقل و حد اکثر بگذاريد که فرضاً ميزان حفظ بين يک تا يک و نيم صفحه و زمان آن روزانه يک ساعت تا يک ساعت و نيم باشد. برای حفظ قرآن سعی شود زمان بندی و سرعت حفظ قرآن مشخص شود.

نکته اي که بايد به آن التفات داشت اين است که اصل برنامه بايد ثابت باشد و در مواقع ضرورت از مجال ها استفاده کرد.

مثلاً برنامه شما اين است که روزي يک ساعت يک صفحه حفظ کنيد، و در مواقع خاص اين برنامه به روزي نيم صفحه با نيم ساعت زمان تبديل مي شود. بعضي ها هم گفته اند برنامه اي خوب است که يک حداقل داشته باشد ولي حد اکثر نداشته باشد. اينطوري:من حداقل بايد روزي يک صفحه حفظ کنم بيشتر شد عيبي ندارد کمتر نبايد بشود. البته اين خوب است ولي بهتر است حداکثر آن هم مشخص شود که مثلاً ديگر روزي بيش از سه صفحه هم حفظ نمي کنم.

اين مسئله در مورد زمان نيز مصداق دارد. به طور کلي بايد بين ماکزيمم ومينيمم برنامه ما تعادل و تناسبي بر قرار باشد. اينطور صحيح نيست که بگوييم من حداقل روزي يک صفحه حفظ مي کنم و حد اکثري ندارد، وقت کنم روزي ده صفحه هم حفظ مي کنم. در مورد زمان هم همينطور، خودتان را به ميزان زمان مشخصي عادت دهيد که حداقل داشته باشد و حداکثر آن هم با حد اقلش تناسب داشته باشد. مثلاًروزي يک ساعت تا يک ساعت ونيم،نه فرضاً روزي يک ساعت تا هرچه که شد.

براى حفظ قرآن كريم، روش هاي گونه گوني وجود دارد. با رعايت نكاتي چند، ماندگارترین روش حفظ قرآن تحقق مى يابد:

نكات ضرورى قبل از شروع به حفظ قرآن کريم:

1- نيّت خالصانه: حفظ قرآن كريم بايد خالصانه باشد تا پيوند انسان را با خدا مستحكم سازد و صورت سيرت قرآن كريم را در ذهن ماندگار و تثبيت سازد.

2- طهارت ظاهري و باطني: طهارت ظاهري همانند با وضو بودن و رو به قبله بودن و طهارت باطني همانند با صفا بودن با صداقت بودن و غيره از جمله نكاتي است كه در تثبيت قرآن كريم در ذهن نقش آفرين است و از جمله آداب تلاوت قرآن کریم می باشد.

3- حفظ در دوران كودكى و نوجوانى: اگر حفظ قرآن كريم در دوران كودكي و نو جواني آغاز شود، بسيار سريع تر به بار خواهد نشست و هم چون نوشته بر سنگ ماندگار خواهد شد. از همان آغاز كودكي بايد بر يك چنين كاري تصميم گرفت و چنين كاري را  بايد روش مندانه،  با جديّت و همگام با آموزگار ماهر آغاز كرد. حفظ قرآن كريم بايد از ساده ترين راه آغاز شود. به عنوان نمونه حفظ بايد از اسامى سوره ها آغاز گردد.

4- آمادگي و نشاط: براى حفظ قرآن كريم بايد از  نشاط و آمادگى لازم برخوردار بود؛  در غير اين صورت، از حفظ قرآن کريم پرهيز شود. بايد ساعات مشخصى از روز را براى اين كار در نظر گرفت و اگر يك روز از حفظ قرآن کريم باز ماند روز بعد آن را جبران كند. انتخاب زمان مناسب براي حفظ بسيار مهمّ است و بهتر است. به عنوان نمونه اوّل صبح، زمان بسيار مناسبي براي حفظ مي باشد.

5- استراحت بعد از حفظ: استراحت بعد از حفظ، مطالب را در ذهن تثبيت مي كند و در ماندكاري آن بسيار نقش آفرين است.

6- تمر كز حواس:  مكان ثابت و ساده اى كه داراى سكوت و آرامش و هواى سالم باشد، در تمركز حواس بسيار نقش آفرين است و تمركز حواس در تثبيت حفظ، نقش اساسي دارد.

7- فراگيري روش ترتيل:  فراگيري روش ترتيل، بستر ساز تثبيت حفظ قرآن كريم است. چون به كارگيري آهنگ هاي ترتيلي، حفظ را راحت  و آسان مي كند.

8- تسلّط لازم در عرصه هاي گونه گون: هر چه تسلّط به روان خواني صحيح، تجويد و دستور زبان عربى بيش تر باشد، بهتر و زودتر مي توان قرآن كريم را حفظ كرد; هم چنين گوش فرا دادن به نوار ترتيل براى اين كار بسيار مفيد و مؤثّر است.

9- استفاده از ابزارهاي تكنولوژي: استفاده از نوار ترتيل و ديگر ابزار هاي آموزشي در تسريع و تثبيت حفظ، نقش آفرين است.

10- خواندن دعاهاي وارده: خواندن دعاهاى وارد شده و كمك خواستن از خدا، اثر زيادى در آسان شدن حفظ و فهم قرآن کريم دارد. همانند دعاي قبل از تلاوت.

11- مباحثه و كنترل: بايد براى اين كار يكى از دوستان را انتخاب كنيد تا بتوانيد ساعاتى از روز را با هم سپرى كرده و با يك ديگر تمرين نماييد.

نكات ضرورى در هنگام حفظ: 

1- انتخاب روش مناسب: 

 انتخاب روش مناسب از براي حفظ قرآن كريم بسيار مهمّ است. مناسب است حفظ قرآن با روزى نيم ساعت و با آيات كوتاه شروع شود و پس از گذشتِ حدود 20 روز، به مرور زمان آن را افزايش داد.

2- تمرين و مداومت:

حفظ قرآن کريم نيازمند تكرار بسيار زياد است; پس نبايد تمرين مداوم را فراموش كرد و بهتر است كه حفظ در زمان هاي مختلف انجام شود. (مثلاً نيم ساعت صبح و نيم ساعت شب قبل از استراحت).

3-  مباحثه با روش خاص:

حفظ قرآن کريم با مباحثه ى دو نفرى، بهتر و سريع تر انجام مى پذيرد; به اين شكل كه ابتدا يك نفر آيه يا قسمتى از آن را بخواند و نفر ديگرنظارت نمايد و به عكس.

4- توجّه به اهميّت و محتواي آيات:

برخى آيات قرآن کريم، با يك بار و برخى با دو بار و برخى با چند مرتبه خواندن حفظ مى شوند; از اين رو نبايد همه ى آيات را يكسان شمرد.

5- شروع مناسب:

براى حفظ قرآن کريم، نخست بايد آيه ى اوّلِ هر سوره را حفظ كرد و سپس به سراغ آيه ى بعد رفت و به حفظ آن اقدام كرد تا اين كه حفظ يك صفحه تمام شود;  آن گاه يكايك صفحه هاى بعد را بايد مانند صفحه ى اوّل حفظ كرد تا يك سوره به اتمام برسد. توجّه به اين نكته لازم است كه تا يك قسمت قرآن كريم خوب حفظ نشده باشد، نبايد به سراغ قسمت ديگر رفت. شماره ى آيات نيز هم زمان با حفظ آيه بايد حفظ شوند.

6- توجّه به آيات مشابه:

در حفظ آياتى كه شبيه هم هستند، بايد دقت بيش ترى به خرج داد و تكرار و تمرين زيادتر نمود.

7 ـ رعايت ترتيب:

در تمرين آيات حفظ شده، حفظ بايد به ترتيب و سلسله وار و جزء به جزء باشد; نه به صورت پراكنده و متفرق.

8 ـ خسته نكردن ذهن:

 تحت فشار گذاشتن ذهن به اين صورت كه يك باره معلومات زيادى بر آن عرضه كنند، باعث ملامت و ناراحتى مى شود و چه بسا در نهايت، منجر به كنار گذاشتن حفظ شود. اين كار گرچه ممكن است براى مدتى كوتاه موفقيت آميز باشد، ولي مضّر است و بايد دانست كم و خوب حفظ كردن، به مراتب بهتر از زياد و بي توجّه حفظ كردن است.

شرايط عمومى حفظ كردن: 

1- انتخاب قرآن واحد و مناسب:

در طول مدت حفظ بايد از يك قرآن استفاده كرد، با اندازه ى متوسط و خطّي زيبا (اگر خط عثمان طه باشد بهتر است).

2- انتخاب سوره ي مناسب:

قبل از حفظ، نام سوره ى مورد نظر را از ميان 114 سوره بايد به خاطر سپرد سپس به حفظ سوره اقدام كرد.

3- توجّه به سنين افراد:

سوره ى بقره به علت طولانى بودن، براى مبتديان مناسب نيست، بهتر آن است حفظ از جزء 30 شروع شود.

4- حفظ صحيح:

تكرار آيات حفظ شده براى ديگران، جهت جلوگيرى از اشتباهات احتمالى بسيار مفيد است; زيرا صحيح خواندن، مقدّم بر حفظ است.

5- استفاده از تجارب ديگران:

 گوش دادن به نوار ترتيل قاريان معروف، حافظ را در تسلط يافتن بر قواعد تجويد يارى كرده و در مسير حفظ كمك مى كند.

6- تمرين و تكرار بدون استفاده از قرآن کريم:

 در تمرين و تكرار آيات، نبايد از قرآن کريم زياد استفاده شود; بلكه بعد از چند بار خواندن يك آيه از روى قرآن کريم، بايد آيه از حفظ تكرار كرد و هرگاه قسمتى از آن فراموش شد، بايد از ذهن كمك گرفت و در صورتى كه به ياد نيامد، به قرآن کريم مراجعه شود.

7- وقت شناسي در عرصه ي حفظ:

بعد از حفظ يك سوره، مدت زمانى كه صرف حفظ قرآن کريم مى شود، بايد دو قسمت شود: يك قسمت براى حفظ آيات جديد و يك قسمت براى تكرار آيات حفظ شده.

8- نوشتن:

يكى از روش هاى حفظ قرآن کريم، نوشتن مي باشد، به همين دليل امام صادق-عليه السلام- فرمودند: «بنويسيد! زيرا تا ننويسيد حفظ نخواهيد شد.

مواردى كه بايد از آن ها دورى كرد:

1- نا اميدى:

 هيچ گاه نبايد نا اميد شد و بايد دانست كه با پشتكار و اراده ى قوى است كه عده اى توانسته اند به مقام هاى بالا برسند و حافظ قرآن کريم شوند.

2- پرهيز از شتاب زدگي:

نبايد در حفظ قرآن کريم عجله كرد؛ زيرا نگه دارى محفوظات قرآنى، مشكل تر از حفظ قرآن کريم است و اين نياز به پشتكار و استمرار دارد.

3- توجّه به مقام قرآن کريم:

نبايد در انتظار تشويق ديگران بود، بلكه حفظ قرآن کريم فقط بايد براى رضاى خدا و انس با قرآن کريم باشد.

4- پرهيز از تقليد هاي ناروا در عرصه ي حفظ:

 حافظ قرآن کريم بايد از پيروى و تقليد غير منطقي از ديگران پرهيز كند; البته اين به معناى كنار گذاشتن تجربه ى ديگران نيست; بلكه منظور يافتن راهى مناسب با قابليت و استعداد خود است.

راه هاى باقى ماندن محفوظات و فراموش نكردن آن ها: 

براى اين امر، دو روش وجود دارد:

روش اوّل:

روش فردى است. به اين صورت كه در هر هفته يك ختم قرآن انجام شود و حافظين قرآن کريم در قديم اين چنين مى كردند تا محفوظات خود را فراموش نكنند. توضيح مطلب اين كه روز شنبه از اوّل قرآن کريم تا سوره ى مائده; يك شنبه، از سوره ى مائده تا يونس; دوشنبه، از يونس تا اسراء; سه شنبه از اسراء تا شعراء; چهار شنبه از شعراء تا صافات; پنج شنبه از صافات تا ق و جمعه از سوره ى ق تا آخر قرآن کريم.

روش دوّم:

روش جمع است. به اين صورت كه دو نفر حافظ قرآن کريم هر روز در ساعاتى معيّن آن چه كه از قرآن کريم حفظ كرده اند را براى يك ديگر بخوانند و آن ها را تكرار كنند. در اين روش، هم اشتباهات احتمالى برطرف مى شود و هم آيات حفظ شده كاملا در ذهن باقى مى مانند.

بهترين مترجم قرآن کريم چه كسى است و خط آن كدام است؟ 

بهترين مترجم قرآن کريم كسى است كه داراى ويژگي هاي زير باشد:

1-به طوركامل بر زبان مبدء و مقصد تسلّط داشته باشد.

2- به اسلوب ها و ويژگى هاى هر دو زبان آگاهى كامل داشته باشد.

3- معانى اصلى و مقاصد مربوط به متن در ترجمه به نحو بسار مطمئن انتقال داده شود.

4- ترجمه را چنان نيكو و روان ادا نمايد كه مستقل و بى نياز از متن باشد; به گونه اى كه اگر كسى فقط ترجمه را مطالعه كند، نياز به مراجعه به متن پيدا نكند

5-امانت داري را در عرصه ي ترجمه حفظ نمايد.

ويژگى هاى بهترين ترجمه: 

ترجمه ى مطلوب، ترجمه اى است كه داراي دو ويژگى ذيل باشد:

1-آياتى كه نياز به تفسير و توضيح دارند، به گونه اى ترجمه شوند كه خواننده مقصود اصلى را دريابد و خود ترجمه، موجب پديد آمدن ابهام ها و اشكال هايى در ذهن خوانند نشود.

2-ترجمه به گونه اى نباشد كه خواننده را از دست يابى به مضامين بلند آيات قرآنى محروم نمايد.
با توجه به ملاك ها و معيارهاى ذكر شده، به نظر مى رسد ترجمه‌ى حضرت آية الله مكارم شيرازى بهترين ترجمه باشد و بهترين خط قرآن کريم نيز عثمان طه است.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:

1-اهميت و روش حفظ قرآن،    الياس كلانترى

2- راهنماى حفظ قرآن،الحافظ علاء البصرى و صفا الدين البصرى، ترجمه ى محمد مهدى رضايى.

3-درس هايى از قرآن،    فاطمه جهانگير.

4-تاريخ ترجمه از عربى به فارسى،   آذر تاش آذر نوش.

1-احزاب/سوره33، آیه34.

​